Een mooie toekomst voor de proeftuin

Op zoek naar een goed plan

‘Nu al zijn de contouren van een fraai nieuw park zichtbaar, waarbij bijzondere architectuur, cultuurhistorie en landschappelijke ligging worden gerespecteerd en eigentijdse functies het complex een nieuwe toekomst geven’. Deze tekst was opgenomen bij de nominatie van Groot Hinkeloord in 2008 voor de Gelderse prijs voor Ruimtelijke Kwaliteit, de transformatie van het waardevolle gebied bleef ook bij de provincie niet onopgemerkt. We zijn heel wat jaren verder en van het mooie droombeeld is nog niet alles terecht gekomen. De proefvakken worden weliswaar gebruikt door een bonte mix van omwonenden die met respect en heel veel liefde de vakken behandelen. Maar al bij de vaststelling tot rijksmonument in 2005 is de bepaling opgenomen dat 25% van de vakken bebouwd zal mogen worden; de twee rijen die langs de Generaal Foulkesweg liggen. Die tien vakken worden dat weer aangevuld aan de zuidkant zodat een geheel van veertig vakken zichtbaar blijft.

Door de Stichting Proeftuin Groot Hinkeloord is in 2005 een planontwikkeling ingezet, met de ambitie om zo bij te dragen aan een inrichting van het gebied vanuit de cultuurhistorische en landschappelijk kwaliteiten. Met behulp van de Belvedere-subsidieregeling en bijdragen van de provincie Gelderland heeft de stichting bureau SB4 een cultuurhistorisch onderzoek laten doen en MTD Landschapsarchitecten een masterplan laten opstellen. In dat proces zijn ook een aantal workshops gehouden met omwonenden, eigenaren en externe deskundigen, en heeft Mugmedia een dvd gemaakt over de cultuurhistorie en de planvorming. Oud-medewerkers vertelden in de oude collegezaal in het Schip van Blaauw over hoe het onderzoek eraan toeging.

Onderdelen van het plan van MTD zijn uitgevoerd, vooral rond het Schip van Blaauw. Het idee van de twee koninkrijken – dat van Plantenfysiologie en van Microbiologie – met elk een eigen karakter werd doorgezet: een orthogonale opzet rond Microbiologie, en een meer landschappelijke rond Plantenfysiologie. 

In het plan stelde MTD ook voor om de vakken niet te bebouwen maar het beoogde bouwvolume te combineren met nieuwbouw op het perceel op de hoek van de Generaal Foulkesweg en de Hesselink van Suchtelenweg. Het pand van de jongerenvereniging Unitas leek zijn langste tijd gehad te hebben. Voor Roelofs en Haase was dit plan een brug te ver. De ontwikkelaar hield en houdt vast aan het bestemmingsplan om een deel van de vakken te bebouwen. Maar tot op heden is het niet gelukt om een plan te maken voor de bebouwing van de vakken dat instemming van de Wageningse Commissie Ruimtelijk Kwaliteit kan vinden. Die oordeelde dat er in de voorgestelde plannen te weinig rekening wordt gehouden met de cultuurhistorische kwaliteiten. In de tussentijd hebben de vakken iets van hun oude allure teruggekregen door kunstenaars en moestuinders die op een gepaste manier dankbaar gebruikmaken van het bijzondere complex.